دکتر پژمان صالحی- ایمن‌سازی سیر و حرکت قطارها در شبکه ریلی به‌خصوص اعمال پیشگیری‌های ناشی از آسیب‌های شلوغی بیش‌ازحد قطارها خصوصاً در مواقع اوج مسافری قدری دشوار به نظر می‌رسد.
پیش‌بینی می‌شود که در آینده نزدیک و پس از پایان کرونا، تقاضا برای استفاده از خدمات حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری افزایش یابد. احداث خطوط ریلی جدید، یک شیوهٔ مناسب برای پاسخ به تقاضا و افزایش ظرفیت قطارها است. هرچند پاسخگویی کامل به افزایش تقاضا ممکن است میسر نباشد اما این راه شیوه‌ای برای افزایش بهره‌وری شبکه ریلی به شمار می‌رود. افزایش تعداد قطارها نیز می‌تواند سرفاصلهٔ زمانی حرکت قطارها را کاهش دهد.
سیستم‌های سیگنالینگ موجود ازنظر پشتیبانی از افزایش ظرفیت خود دارای محدودیت‌هایی هستند. بااین‌حال سامانه‌های کنترل و علائم به‌عنوان یک زیرساخت مناسب برای هوشمند سازی ارتباط قطار با تجهیزات کنار راه در مسیر ریلی در نقش یک عامل پشتیبان به‌خوبی عمل نموده و قابلیت‌های بالایی در افزایش ظرفیت دارند و درنتیجه می‌توانند خروجی مناسب را با توجه به ساختار فعلی شبکه ریلی ایجاد نمایند.
اما در صورت ارتقای قابلیت سامانه‌های کنترل و سیگنالینگ می‌توان با هزینه‌های به‌مراتب کمتر از ساخت و احداث خط جدید، ظرفیت را افزایش داد. هوشمند سازی شبکه ریلی با استفاده از فن‌آوری‌های رایانش ابری و کلان داده‌ها می‌توانند پتانسیل بسیار خوبی را برای بهینه‌سازی عملکرد قطارها در شبکه ریلی فراهم آورد. همچنین این ابزارها می‌توانند امکان ارائه راهکارهای جامع و یکپارچه مدیریت شبکه ریلی را به‌طور خاص در شبکه مترو به وجود آورند.
به‌عنوان یک موردمطالعهٔ ملموس می‌توان به طیف وسیع فن‌آوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شرکت هوآوی در شبکه ریلی درون‌شهری اشاره نمود که امکان انتقال داده‌ها را میان یک خط و چندین خط مختلف را به‌طور هم‌زمان فراهم می‌آورد. این شرکت به‌عنوان یک راهکار کاربردی در صنعت حمل‌ونقل شهری استفاده از رایانش ابری، داده‌های کلان، 5G و ترکیبی از آن‌ها را به‌عنوان یک‌چشم انداز منحصربه‌فرد برای هوشمند سازی ریلی در دستور کار قرار داده است. از نمونه‌های مورد استقبال از خروجی‌های این شرکت می‌توان به سیستم‌های جامع کنترل و نظارت، جمع‌آوری خودکار و یکپارچه بلیت، سیستم‌های اطلاعات مسافری (PIS) و سیستم‌های دوربین مداربسته و سامانه‌های هوشمند ترافیکی و غیره... اشاره نمود.
این ابزارهای نوین مدیریت شبکه ریلی، جملگی بر فضای ابر و تکنولوژی‌های مبتنی بر رایانش ابری مستقرشده‌اند. این شیوه‌های جدید ضمن عبور از مرزهای مرسوم، فن‌آوری‌های مطلوب و با زمینهٔ مناسبی را برای استفاده از ظرفیت داده‌کاوی در شبکه ریلی را فراهم می‌نمایند که درنتیجه می‌توانند از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای رفع موانع و چالش‌های عملیاتی در شبکه ریلی استفاده نماید. نمونه‌های موفق استفاده از فن‌آوری‌های مبتنی بر رایانش ابری توسط هوآوی را می‌توان در اجرا و پیاده‌سازی این سیستم در خطوط 6 و 10 متروی شهر شنژن توسط این شرکت مشاهده نمود.
گزارش‌های منتشرشده توسط بهره‌بردار متروی شنژن حاکی از آن است که استفاده از این فن‌آوری‌ها امنیت زیرساخت‌ها را تا 80 درصد افزایش داده و از طریق کاهش سرفاصله زمانی حرکت قطارها و مدیریت ترافیک شبکه ریلی و پیش‌بینی احتمال بروز خرابی در شبکه ریلی علاوه بر کاهش چشمگیر هزینه‌ها تا حدود 50 درصد تجربه استفاده از شبکه ریلی را برای مسافران دل‌پذیرتر نموده است.
یکی دیگر از مزایای استفاده از رایانش ابری در متروی شنژن ایجاد امکان یکپارچگی منابع است که درنتیجه دامنهٔ ارائه خدمات را گسترش می‌دهد.
همچنین بهره‌گیری از رایانش ابری امکان افزایش جذب مسافر و درآمدزایی بیشتر را در فضای ریلی گسترش داده است. انتقال سرویس‌ها از سطح ایستگاه‌های مترو به ابر و متمرکز کردن خدمات بهره‌برداری و نگهداری و تعمیرات و کاهش فضای عملیاتی از مزایای آن است.
هرچند استفاده از رایانش ابری ممکن است برای بهره‌بردارانی که سال‌ها به شیوه‌های سنتی عادت کرده‌اند، دشوار به نظر می‌رسد اما استفاده از آن دارای مزایای فراوانی است که درنتیجه بهره‌برداران را به استفاده از این فن‌آوری‌های نوین ترغیب می‌کند.
منبع: افق تازه
