وحید شقاقی شهری-مسئله اقتصاد از سال ۱۹۹۹ و پس از سقوط استبداد سوهارتو، سیستماتیک در صدر سیاست اندونزی قرار گرفته و اکنون بر اساس چشم‌انداز ۲۰۴۵ حرکت میکند که قرار است این کشور مسلمان را در یکصدسالگی استقلال خود به جرگه کشورهای توسعه یافته و در جایگاه پنجم اقتصاد جهان بنشاند.
سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه برآورد کرده که اقتصاد اندونزی در سال ۲۰۴۵ به چهارمین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل خواهد شد. اقتصاد این کشور در حال حاضر حدود 3.9 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی (به قدرت برابری خرید و به قیمت ثابت 2021) دارد و رتبه هشتم جهان را (برتر از اقتصاد فرانسه و بریتانیا) به خود اختصاص داده است.
ژنرال «محمد سوهارتو» در سال ۱۹۶۵ طی کودتایی قدرت را از «احمد سوکارنو» به دست گرفت و دست به کشتار کمونیست‌ها زد و سه سال بعد رئیس‌جمهور شد. اندونزی در ۳۲ سال حکومت استبدادی سوهارتو در خفقان بود، با این حال با در پیش گرفتن انضباط اقتصادی، اوضاع بد اقتصادی و ابرتورم را سر و سامان داد. در اواسط دهه هشتاد میلادی، اصلاحات اقتصادی بنیادینی را کلید زد و به همین علت برخی او را پدر توسعه اندونزی نیز می‌نامند، اما در دهه نود ارکان قدرتش تا خرخره غرق در فساد مالی شد و بحران مالی آسیا در ۱۹۹۷ مزید بر علت شد که در نهایت سوهارتو را مجبور به استعفا کرد و معاونش «یوسف حبیبی» جانشینش شد. یوسف حبیبی گذار اندونزی از استبداد فردی به دموکراسی را مدیریت کرد و در مدت کوتاه یک و نیم ساله حکمرانی خود اصلاحات اقتصادی و سیاسی را انجام داد و انتخابات آزاد را برگزار کرد. پس از یوسف حبیبی، اصلاحات اقتصادی و دموکراسی نوپای اندونزی در دوران روسای جمهور بعدی نیز پیگیری و فربه‌تر شد به نحوی که قدرت به شکل متمرکز در دستان فردی یا نهادی خاص درنیاید.
در تداوم اصلاحات رو به جلو، جوکو ویدودو از سال ۲۰۱۴ به عنوان رئیس جمهور اندونزی انتخاب شد و در سال ۲۰۱۹ مجدد برای دور دوم در انتخابات پیروز شد. چند روز بعد از پیروزی ویدودو در دور دوم انتخابات، ندیم مکارم 35 ساله به عنوان جوان‌ترین وزیر تاریخ اندونزی -وزیر آموزش و فرهنگ اندونزی- انتخاب شد و در سال ۲۰۲۱ این وزارتخانه با وزارت‌خانۀ «تحقیقات و تکنولوژی» ادغام و به وزارت «آموزش، فرهنگ، تحقیقات و تکنولوژی» مبدل شد. همین فرایند و نحوه انتخاب ندیم مکارم جوان و نخبه به عنوان وزیر یک ابر وزارتخانه مهم، نشان از چرایی پیشرفت اندونزی دارد. اینگونه است که کشوری همچون اندونزی مسیر پیشرفت خود را انتخاب میکند. ندیم مکاریم کیست؟ ندیم مکارم پس از فارغ التحصیلی از رشتۀ روابط بین‌الملل در سال ۲۰۰۶ در شعبۀ جاکارتای شرکت مشاور مکینزی مشغول به کار شد. ندیم، استارتآپ گوجک را در سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی کرد که در ابتدا یک سرویس تلفنی بود. وی همان سال برای تحصیل مدرک کسب و کار (ام ب ای) خود از دانشگاه هاروارد به آمریکا رفت و بعد از بازگشت در سال ۲۰۱۱، کار او در گوجک جدی شد و در سال ۲۰۱۵، نرم‌افزار گوجک برای تلفن‌های هوشمند را عرضه کرد. در سال ۲۰۱۸ گوجک در ۱۸ حوزۀ مختلف از جمله حمل و نقل، خرید بلیت آنلاین، سفارش غذا، خدمات درمانی و پرداخت اینترنتی فعالیت خود را گسترش داد. در پیمایشی که در سال ۲۰۲۰ در اندونزی انجام شد ۹۰ درصد مردم اندونزی باور داشتند گوجک کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود داده است. البته فعالیت گوجک مختص اندونزی نبوده و در حال حاضر در کشورهای ویتام، تایلند، سنگاپور و فیلیپین هم در دسترس است. مدیریت گوجک از آغاز تا سال ۲۰۱۹ بر عهدۀ ندیم مکارم بوده و درحال حاضر بیش از 32 میلیارد دلار ارزش دارد.
وی نوآوری‌هایی جدی و تحولی را در حوزه آموزش مدرسه‌ای و دانشگاهی شروع کرد که محوریت آن براساس مسئله‌محوری و مهارت‌محوری بود. چنانچه بخواهیم علل پیشرفت و جهش اقتصادی کشور اندونزی را مطالعه کنیم، قطعاً یکی از محورهای پیشرفت و توسعه را می توان در انتخاب همین جوان کارآفرین به عنوان وزیر «آموزش، فرهنگ، تحقیقات و تکنولوژی» و اعتماد به اینگونه جوانان نخبه و نوآور دانست.
تجربه اندونزی و وزیر ندیم مکارم پیشروی چشم ما قرار دارد. اکنون که دولت چهاردهم درحال تصمیم‌گیری برای چینش کابینه است بهتر این است از تجربه اندونزی و سپردن امور به جوانان نخبه (فارغ التحصیلان بهترین دانشگاههای جهان و ایران)، نوآور و کارآفرین درس بگیرد. شایسته‌گزینی حداکثری با محوریت جوانان در چینش کابینه دولت مهمترین و اولین الزام است. کشور ما پر از جوانان نخبه و نوآور و خلاق است که در بهترین دانشگاههای جهان و ایران، مدارک عالیه تحصیلی را گذارنده اند و آماده خدمت هستند. لذا پیشنهاد می‌شود تیم مشاوره دولت چهاردهم، در یک اقدام تحولی این بار از چهره‌های تکراری عبور کند و در چینش اعضای کابینه، محوریت را بر جوانان نخبه، نوآور و خلاق که فارغ التحصیل دانشگاههای بنام و معتبر بین‌المللی و ایرانی باشند، قرار دهد. البته احراز شرایط نوآوری و خلاقیت در بین جوانان نخبه خود نیازمند تخصص‌های پیچیده است که در ابتدای امر خود تیم مشاوره دولت چهاردهم (کارگروه انتخاب مدیران ارشد) باید دارای قوه شناخت درست و دقیق باشند.
کارشناس اقتصادی
