نعیم نوربخش- نگرانی‌ها بابت میزان رشد تقاضا برای نفت خام پس از سال جاری همچنان پابرجاست و ترس از کاهش بهای نفت در سال جدید میلادی تداوم دارد. گزارش‌هایی که اخیرا درباره وضعیت بازار نفت در سال 2025 منتشر شده است با رصد تقاضا در بازار انتظار دارند که چین همچنان رهبر تحولات بازار نفت باشد و احتمالا اوپک نیز پیچ عرضه نفت در بازار را شل خواهد کرد. در اوایل ماه نوامبر برخی تحلیلگران هشدار داده بودند که احتمال دارد اوپک تصمیم بگیرد به روند کاهش سهم خود از بازار خاتمه داده و با هر بهایی که پیشنهاد شود نفت خود را در بازار عرضه کند. این امر در صورت وقوع می‌تواند بهای شاخص‌های نفت را تا 40 دلار به ازای هر بشکه پایین بیارود.
به گزراش افق تازه به نقل از اویل پرایس، تام کلوزا کارشناس بازار نفت در گفت‌وگو با سی‌ان‌بی‌سی گفته است «اگر اوپک پیچ عرضه نفت خود در بازار را شل کند و تدبیری نیز برای محدودیت تولید نیندیشد، آنگاه باید انتظار قیمت 30 تا 40 دلاری برای هربشکه نفت خام را داشته باشیم. آنها در سال‌های اخیر شاهد کاهش چشمگیر سهم خود از بازار نفت بوده‌اند». همچنین آژانس بین‌المللی انرژی طی گزارشی که در ماه اکتبر منتشر شده بود مدعی شد که احتمال دارد سهم اوپک تا سال 2028 تحت فشار از ناحیه ایالات متحده، کانادا، برزیل و گویان از 34 درصد کنونی به 31 درصد تنزل یابد. سیاست این کارتل نفتی در سال 2025 احتمالا چیزی میان افزایش شدید عرضه در بازار به منظور تحت فشار قرار دادن رقبا یعنی کاری که در گذشته نیز سابقه انجام آن را دارد و همزمان حفظ محدودیت‌هایی در عرضه خواهد بود.
البته شاید هشدارهای تحلیلگران مبنی بر لزوم ترس اوپک از سایر تولیدکنندگان کمی اغراق‌آمیز باشد. طبق گفته این تحلیلگران ایالات متحده آمریکا مهم‌ترین رقیب اوپک در بازار نفت خام است. آمریکا که اکنون بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز جهان است طی دو دهه گذشته تولید خود از محل این منابع هیدروکربنی را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش داده است. برخی فعالان صنعت نفت اکنون هشدار می‌دهند که شاید این کشور نتواند با همین حجم به تولید خود ادامه دهد چرا که ذخایر متناهی هستند و منابع ارزان‌قیمت نفت و گاز پیش از این ته کشیده‌اند و یا در شرف ته کشیدن هستند. این یعنی حتی با بهبود بهره‌وری، هزینه نهایی تولید بالا خواهد رفت.
از طرف دیگر علی‌رغم روی کار آمدن رییس‌جمهوری طرفدار نفت در کاخ سفید و پیش‌بینی‌های امیدوارکننده، عامل نگران‌کننده دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند رشد تولید نفت در ایالات متحده را محدود کند. این عامل همان بهای نفت خام است. یکی از مدیران ارشد اکسون این موضوع را اخیرا در حالی مطرح کرد که اغلب پیش‌بینی‌ها مبنی بر افزایش حجم حفاری و تولید در آمریکا با روی کار آمدن ترامپ بود.
لیام مالون، مدیر بخش بالادستی این غول نفتی در ماه نوامبر گفت «من معتقدم تفاوت شدیدی در تولید شاهد نخواهیم بود چرا که اولویت اغلب تولیدکنندگان (اگر نه همه) اقتصادی بودن فعالیت است. اگر این شرایط تغییر کند شاهد جهش تولید خواهیم بود اما من بعید می‌دانم چنین چیزی در بخش حفاری رخ دهد». کارشناسان معتقدند در نهایت هزینه استخراج نفت شیل و نامتعارف نسبت به ذخایر متعارف بالاتر است. همچنین وقتی بحث تقاضا مطرح است همه چشم‌ها به چین دوخته می‌شود.
وود مکنزی در یکی از آخرین گزارش‌های خود پیرامون پیش‌بینی وضعیت بازار نفت در سال آینده آورده است «ما انتظار داریم تقاضای چین برای نفت خام در سال 2025 روند صعودی داشته باشد اما تمام این رشد مربوط به بخش خوراک پتروشیمی خواهد بود. تقاضا در بخش حمل‌ونقل احتمالا نزولی خواهد بود». این نهاد مشورتی می‌افزاید انتظار دارد که به لطف ازدیاد علاقه چین به کامیون‌های گازسوز، رشد تقاضا برای گازوییل در جهان اندک باشد. وودمکنزی همچنین پیش‌بینی کرده است تقاضای بنزین در چین به خاطر رشد فروش خودروهای برقی و تقاضا برای سوخت جت کاهش یابد.
در بحث تقاضا پیش‌بینی‌ها متفاوت اما متوسط هستند. آژانس بین‌المللی انرژی رشد تقاضا برای سال آتی را 1.1 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده است. وودمکنزی آن را 1.4 میلیون بشکه در روز برآورد کرده است. ING نیز رقمی کمتر از یک میلون بشکه در روز را مدنظر قرار داده است. مورگان استنلی با نظر آژانس یعنی رشد 1.1 میلیون بشکه‌ای موافق است. اما اغلب تحلیلگران بر این عقیده اتفاق نظر دارند که رشد عرضه از تقاضا پیشی خواهد گرفت. آنها عموما چین را عامل کاهش رشد تقاضا و تولیدکنندگان خارج از اوپک را عامل افزایش عرضه قلمداد می‌کنند.
